Iedereen kent wel iemand die altijd klaarstaat om anderen te helpen, die nooit “nee” zegt en die altijd probeert het iedereen naar de zin te maken. Dit type persoon wordt vaak een ‘pleaser’ genoemd. Maar wat houdt dat precies in? In deze blog duik ik dieper in het fenomeen van de pleaser: wat het is, hoe je het herkent, en wat de voor- en nadelen zijn. Daarnaast deel ik een persoonlijke anekdote over mijn weekend bij mijn schoonfamilie, die een ware pleaser-dynastie blijkt te zijn!
Wat is een Pleaser?
Een pleaser is iemand die zichzelf vaak wegcijfert om anderen gelukkig te maken. Dit gedrag komt voort uit de behoefte om gewaardeerd te worden, goed genoeg gevonden te worden, conflicten te vermijden of simpelweg uit een diepgeworteld gevoel van verantwoordelijkheid voor het welzijn van anderen. Pleasers hebben de neiging hun eigen behoeften opzij te zetten om te voldoen aan de verwachtingen van hun omgeving.
Het pleaser-gedrag wordt vaak onbewust aangeleerd in de kindertijd. Kinderen die opgroeien in een omgeving waar lof en waardering sterk gekoppeld zijn aan het voldoen aan de verwachtingen van anderen, ontwikkelen vaak dit gedragspatroon. Dit kan later in het leven leiden tot problemen, zoals het niet goed kunnen aangeven van grenzen, een laag zelfbeeld of burn-out klachten.
De link tussen Pleaser-Gedrag en Perfectionisme
Pleaser-gedrag en perfectionisme gaan vaak hand in hand. Beide gedragingen zijn sterk gericht op het voldoen aan externe verwachtingen en het streven naar goedkeuring van anderen. Een pleaser wil graag geliefd en geaccepteerd worden, terwijl een perfectionist streeft naar foutloosheid en het vermijden van kritiek. Dit zorgt ervoor dat pleasers vaak ook perfectionistisch zijn in hun pogingen om anderen tevreden te stellen.
Pleasers kunnen bijvoorbeeld extreem kritisch zijn over zichzelf als ze denken dat ze niet aan de verwachtingen van anderen voldoen. Ze willen alles perfect doen om te voorkomen dat ze iemand teleurstellen. Dit perfectionisme kan ervoor zorgen dat ze zichzelf enorm onder druk zetten, wat uiteindelijk leidt tot uitputting en stress.
Hoe herken je een Pleaser?
Er zijn verschillende signalen die erop wijzen dat je een pleaser bent (of iemand in je omgeving dit gedrag vertoont):
- Moeite met ‘nee’ zeggen: Je vindt het erg moeilijk om nee te zeggen, zelfs als je geen tijd, energie of zin hebben om iets te doen.
- Angst voor afwijzing: Je bent vaak bang dat anderen je niet aardig zullen vinden als ze niet aan je verwachtingen voldoen.
- Gebrek aan eigen grenzen: Je hebt moeite om je eigen grenzen te bewaken, waardoor je vaak over je eigen grenzen heen gaat om aan de behoeften van anderen te voldoen.
- Zoeken naar bevestiging: Je zoekt voortdurend bevestiging en goedkeuring van anderen, omdat je gevoel van eigenwaarde hiervan afhangt.
- Verbergen van emoties: Je houdt je eigen emoties en behoeften vaak voor jezelf, uit angst om anderen te belasten of teleur te stellen.
De voor- en nadelen van pleaser gedrag
Hoewel pleaser-gedrag vaak als iets negatiefs wordt gezien, zijn er ook positieve kanten.
Voordelen:
- Sterke sociale banden: Je bent vaak geliefd en je hebt veel vrienden omdat je altijd klaarstaat om te helpen.
- Goed in samenwerking: Door je neiging om anderen tevreden te stellen, ben je waarschijnlijk een uitstekende teamspeler.
- Empathisch: Je bent vaak zeer gevoelig voor de emoties en behoeften van anderen, wat je empathisch en zorgzaam maakt.
Nadelen:
- Uitputting en burn-out: Je loopt een hoog risico op burn-out, omdat je voortdurend bezig bent met het behagen van anderen zonder voor jezelf te zorgen.
- Verlies van eigen identiteit: Door je continu aan te passen aan de verwachtingen van anderen, kun je het contact met je eigen wensen en behoeften verliezen.
- Moeite met assertiviteit: Je vindt het vaak lastig om voor jezelf op te komen, wat kan leiden tot onderdrukte frustraties en spanningen.
Het perfectionistische aspect van pleaser-gedrag voegt een extra laag complexiteit toe. De behoefte om alles perfect te doen voor anderen maakt het moeilijk om je grenzen te stellen en zorgt ervoor dat je jezelf vaak voorbijloopt. Het is daarom essentieel om bewust te zijn van deze dynamiek en te werken aan een gezonde balans.
Een pleaser in de familie: Mijn weekend bij de schoonfamilie
Laat ik je meenemen naar afgelopen weekend, toen ik bij mijn schoonouders was. Een familie die het begrip ‘pleasen’ tot een ware kunst heeft verheven. Als je denkt dat één pleaser in de familie al veel is, probeer je dan eens een huis vol voor te stellen.
De dag begon al bij oma van 95 jaar, die op de een of andere manier altijd een koekjestrommel binnen handbereik heeft. “Wil je nog wat?”, vroeg ze voor de vijfde keer in een uur, terwijl ze haar voorraad bliksemsnel aanvulde met iets nieuws, voor het geval dat we het zat zouden worden. Dan is er mijn schoonmoeder, die oma’s pleaser-genen duidelijk geërfd heeft. Ze is een meester in het aanbieden van koffie, thee, snacks en alles wat je maar kunt bedenken. Het maakt niet uit hoeveel keer je zegt dat je vol zit—ze is al bezig met de volgende ronde.
En alsof dat nog niet genoeg is, heb ik mijn partner, die ook volledig in de pleaser-modus zit. Hij lijkt wel een radar te hebben voor de kleinste tekenen van honger of dorst. Ik begon bijna te denken dat ik een klokkende maag was en geen persoon meer! En ja, zelfs onze zoon van 11 begint het te vertonen. Hij vraagt nu al of je nog iets wilt drinken, zelfs als je glas nog halfvol is. Het is fascinerend om te zien hoe dit pleaser-gedrag van generatie op generatie wordt doorgegeven, alsof het een ongeschreven familiecode is.
Vanuit een systemische blik kun je stellen dat dit pleaser-gedrag een patroon is dat binnen deze familie is ontstaan en doorgegeven wordt. Het gedrag wordt niet alleen aangeleerd, maar lijkt ook een manier te zijn om verbinding en harmonie binnen de familie te behouden. Iedereen speelt zijn rol, en hoewel het soms wat overdreven lijkt, is het ook een vorm van liefde en zorgzaamheid.
Conclusie
Pleaser-gedrag en perfectionisme zijn nauw met elkaar verbonden en kunnen zowel positieve als negatieve kanten hebben. Het is belangrijk om deze gedragingen te herkennen en te begrijpen, zodat je een balans kunt vinden tussen het zorgen voor anderen en het zorgen voor jezelf. Of je nu een pleaser bent of iemand kent die dit gedrag vertoont, het begint allemaal met bewustwording. Lees voor meer inspiratie ook mijn blog over hoe je je perfectionisme kan verzachten.
Wil je meer leren over hoe je pleaser-gedrag en perfectionisme kunt doorbreken en beter voor jezelf kunt zorgen? Neem dan contact op met mij door een afspraak in te plannen. Samen kunnen we werken aan het versterken van je zelfbeeld, het stellen van grenzen en het vinden van een gezonde balans.
