In onze wereld is perfectionisme vaak een dubbelzinnig begrip. Het kan zowel positief als negatief worden uitgelegd, afhankelijk van de context. Als we dieper duiken in de betekenis van perfectionisme, ontdekken we dat het kan worden onderverdeeld in twee categorieën: gezond en ongezond perfectionisme. Het is belangrijk om te begrijpen hoe deze twee vormen ons leven beïnvloeden en hoe we ermee kunnen omgaan om een evenwichtiger en bevredigender leven te leiden.
Gezond perfectionisme
Gezond perfectionisme gaat over het streven naar het beste van jezelf, zodat je kwaliteit kunt leveren. Het komt voort uit intrinsieke motivatie en het verlangen om iets goed te doen. Belangrijk is dat je weet dat perfectie onbereikbaar is en dat is helemaal oké. Je hebt geen externe goedkeuring nodig, omdat je zelf kunt bepalen wanneer iets goed genoeg is. Feedback van anderen wordt gezien als een leermoment, dat bijdraagt aan persoonlijke groei en ontwikkeling.
Ongezond perfectionisme
Aan de andere kant hebben we ongezond perfectionisme, wat ik ook wel “PerfectioNEEsme” noem. Dit beperkt ons vermogen om vrijuit te leven. Het zorgt ervoor dat we onszelf continu beperken en afwijzen, bang voor oordelen en kritiek van anderen. Het komt voort uit de overtuiging dat we niet goed genoeg zijn en onze behoefte aan goedkeuring van anderen. Ongezond perfectionisme belemmert ons om fouten te maken, hulp te vragen en onze dromen na te jagen.
Zelf heb ik ook ervaren hoe mijn perfectionisme me beperkte. Ik ontwikkelde een sterke innerlijke beschermer die voorkwam dat anderen me zouden beoordelen. Dit uitte zich in situaties waarin ik liever op de achtergrond bleef en anderen de leiding liet nemen. Maar dit leverde onbewust veel stress op.
Perfectionisme en stress
Stress is onze natuurlijke reactie op angst en dreiging. Het activeert ons stresssysteem en zorgt ervoor dat we in actie komen. Hoewel stress ons vroeger hielp overleven, kan langdurige stress negatieve effecten hebben op zowel ons brein als ons lichaam. Ongezond perfectionisme zorgt voor voortdurende stress omdat we bang zijn voor oordelen en afkeuring. Dit put ons uit en kan zelfs leiden tot een burn-out.
Perfectionisme hoeft niet te verdwijnen
Het is belangrijk om te beseffen dat ongezond perfectionisme niet volledig hoeft te verdwijnen, maar dat we kunnen leren ermee om te gaan. We hebben allemaal verschillende patronen ontwikkeld op basis van onze opvoeding, onderwijs en de maatschappij waarin we zijn opgegroeid. Daarom kunnen we verschillende vormen van perfectionisme herkennen bij onszelf en anderen.
Ik wil graag enkele van deze vormen van perfectionisme met je delen:
- De Control Freak. Dan wil je op veel dingen controle houden omdat je dat een vorm van veiligheid en overzicht geeft.
- De Erkenning zoeker. Je vraagt continu bevestiging omdat je bang bent dat je het fout doet.
- Oneindige beoefenaar. Je blijft bijvoorbeeld die ene presentatie keer op keer maar oefenen om het zo goed mogelijk te doen. (ook als je hem al heel goed kent)
- De Imposter. Je bent bang om door de mand te vallen omdat je denkt dat je niet goed genoeg bent en je anderen daarmee voor de gek houdt.
- De Pleaser. Je bent steeds bezig om te voldoen aan de verwachtingen van anderen en verliest hierdoor jouw eigen behoeften en verlangens uit het oog.
- De Hoge-eisen-steller. Je legt de lat steeds hoger voor jezelf waardoor er steeds meer moetens ontstaan. Het is eigenlijk nooit genoeg.
Wat kan je doen?
Wanneer je last hebt van jouw perfectionisme dan kun je hier anders mee leren omgaan. Om verandering aan te brengen in het thema waar jij mee worstelt, is het nodig om in beweging te komen. Door hier actief en structureel mee bezig te zijn, kun je dit leren.
Graag help ik jou daarbij door middel van één van mijn coachprogramma’s of individuele coaching.
Wil je eerst eens afstemmen of coaching wat voor jou is, plan dan direct een gratis kennismakingsgesprek.
